تماشاگران امروز - وحید لشگری: همزمان با آغاز روند نزولی برنامه های شبکه های ماهواره ای لس آنجلسی که از نیمه دوم دهه هشتاد آغاز شد و این روزها به پایین ترین حد خود رسیده، شبکه هایی از قلب اروپا سر برآوردند. این رسانه ها با برنامه هایی متفاوت تر و سرمایه گذاری بیشتر توانستند مخاطبان گسترده تری را به سمت خود جذب کنند. یکی از برنامه هایی که این شبکه ها راه اندازی کردند، مسابقات استعدادیابی خوانندگی بود. 

هرکدام به نحوی در جریان یک مسابقه ظاهرا هیجان انگیز دختران و پسران جوان را شرکت می دادند و ظاهرا بزرگترین هدف آنها هم جذب مخاطب و کسب درآمد بود. برندگان این مسابقات معمولا به چهره معروفی در میان مخاطبان تبدیل می شدند اما شهرت آنها دوامی نداشت. به سرعت محو می شدند و هیچ کس هم نمی دانست سرنوشت شان چه شده است. در این گزارش به بررسی دو مسابقه مهم استعدادیابی خوانندگی پرداختیم و این که برنده های آنها چه رزومه ای در گذشته داشته اند و اکنون چه می کنند.

نکست پرشین استار

شبکه «تی وی پرشیا» از حدود سال 87 فعالیت خود را به شکل جدی با مدیریت «خشایار غیاثی» و شراکت مالی دو نفر دیگر، آغاز کرد. غیاثی که از تهیه کنندگان نه چندان مطرح کنسرت در اروپا بود، از ابتدا با طرح های متفاوتی کار خود را در عرصه تلویزیون آغاز کرد. او از اهمان روزهای آغازین این شبکه ماهواره ای تبلیغات گسترده ای برای یک مسابقه استعدادیابی انجام داد. مسابقه ای به نام «نکست پرشین استار» که گفته می شد با هدف کشف و پرورش استعدادهای خوانندگی راهی آنتن می شود. اما شبکه چندی بعد اعلام کرد که جوایز ویژه ای برای نفر اول این مسابقه در نظر گرفته اند. ساخت یک قطعه به همراه موزیک ویدئو توسط هیات ژوری مسابقه، جایزه نقدی، اعطای اقامت آلمان و حمایت رسانه ای برای ادامه فعالیت موسیقی در اروپا، حتی برای کسانی که خواننده نیستند هم وسوسه انگیز است.

تیزرهای پرزرق و برق و صحبت های اغواکننده و مستمر خشایار غیاثی درباره اهدافش از راه اندازی این مسابقه، برای جوانان، جذاب و برای آنها که نگاه متفاوت تری داشتند، سوال برانگیز بود. جوانان تصور می کردند می توانند مسیر موفقیت را در یک شب طی کنند. درست همانند زمان فعالیت تقریبا شبکه های «ایران موزیک» و «مهاجر» که موج جدیدی از خواننده های پاپ را تحویل جامعه داد. ولی تفاوت در اینجا بود که متقاضیان برای معرفی شدن از طریق آن دو شبکه باید میلیون ها تومان هزینه می کردند تا بتوانند یک موزیک ویدئوی سه دقیقه ای درست کنند. اما ظاهرا برای شرکت در مسابقه نکست پرشین استار فقط باید هزینه رفت و آمد به دبی و اقامت را پرداخت می کردند. این نکته را هم درنظر داشته با شید که در هیچ کدام از آگهی های تبلیغاتی این مسابقه، حرفی از هزینه ها و دریافت مبلغی به عنوان ورودی به میان نمی آمد.

احسان بدخشان- بلاتکلیف در آلمان

نکست پرشین استار ابتدا در خود آلمان برگزار شد و استقبال خوبی از آن به عمل نیامد. زیرا فقط امکان شرکت ایرانیان مقیم اروپا در آن وجود داشت. به همین دلیل مدیران شبکه تصمیم گرفتند اجرای برنامه را به دبی منتقل کنند تا حضور جوانان ساکن ایران را هم در آن آسان تر باشد. ضبط سری اول نکست پرشین استار رسما در یکی از هتل های دبی آغاز می شود. صدها شرکت کننده با پرداخت مبلغ ورودی گه گفته می شد بین 110 تا 150 دلار است اجازه حضور در محل برگزاری را پیدا می کنند. آنها باید هنر خود را در برابر داورانی که از فعالان موسیقی لس آنجلسی هستند عرضه می کردند. 


صلاحیت هیات داوری این مسابقه از همان ابتدا زیر سوال بود. همچنین نگاه تند و خصوصا از بالا به پایین برخی از داوران نظیر «رامین زمانی» که یک تنظیم کننده معمولی به حساب می آید در موارد زیادی حاشیه ساز می شد. هر شرکت کننده معمولا دو قطعه بدون موسیقی یا با سازهایی همچون گیتار و هارمونیکا اجرا می کرد. یکی از رموز تفاوت در نکست پرشین استار این بود که از موزیسین های داخل کشور کاری را نخوانید! زیرا هیات ژوری معمولا می گفتند ما خواننده های داخلی را نمی شناسیم. 

به هر ترتیب دوره اول این مسابقه در دبی برگزار شد و در مرحله پایانی «احسان بدخشان» رتبه نخست را تصاحب کرد. جوان قائم شهری که توانست با اجرای قطعه «همین امشب» نگاه داوران و مخاطبان را به سمت خود معطوف کند. اما جالب این جاست که او اعلام نکرد این اثر قبلا با صدای «کامران رسول زاده» منتشر شده بود! پس از دوره اول، حجم تبلیغات پیرامون نکست پرشین استار گسترده تر شد و کار به فضای مجازی رسید و هر روز شاهد انتشار لینک دانلود اجراهای خوانندگان این مسابقه در صفحات اجتماعی بودیم. یکی دیگر از حربه های تبلیغاتی غیاثی و یارانش در رابطه با احسان بود. او با سودای شهرت به آلمان رفت و یک قطعه و کلیپ نه چندان حرفه ای و جذاب به نام «می خوامت» برایش تهیه شد. 

همین مساله باعث شد تا احسان در نگاه مخاطبان داخلی به عنوان یک پدیده و بعضا ستاره معرفی شود. او در ایام نوروز همان سال، برای اولین بار روی استیج رفت و در کنسرت نوروزی این شبکه که در آلمان برگزار می شد قطعه خود را اجرا کرد. اما دیگر پس از آن هیچ کس اطلاعی از احسان بدخشان نداشت. برخی سایت ها نوشتند که او در آلمان پناهنده سیاسی شده و اجازه بازگشت به کشور را ندارد. گفته می شود این جوان از اوضاع مالی چندان مناسبی برخوردار نیست و به همین دلیل نتوانسته پیگیر فعالیت موسیقی خود به شکل جدی و مستمر باشد. او با خیال ساخت آلبوم، کلیپ، برگزاری کنسرت و حمایت رسانه ای به اروپا رفت ولی اگر به ایران باز می گشت شاید می توانست فعالیت مجاز و رسمی موسیقی را دنبال کند.

رضا شیرکانی- بازگشت به بوشهر

حالا دیگر نکست پرشین استار معروف شده است. جمع کثیری از دختران و پسران ایرانی از اقصی نقاط دنیا خودشان را به دبی رساندند تا در مرحله دوم مسابقه شرکت کنند. آن کلیپ و قطعه ای که برای احسان ساختند خیلی ها را برای شرکت در این مسابقه ترغیب کرد. اما هیچ کس اطلاع نداشت که احسان بازنده اصلی این بازی بوده و مسوولان شبکه رهایش کره اند. زیرا منفعتی برای شان نداشته است.


این استقبال زیاد باعث شد تا آتش طمع برگزارکنندگان شعله بگیرد و باز هم مبلغ ورودی و هزینه های مسابقه را افزایش دهند. اما برنده دوره دوم تفاوت های زیادی داشت. زمانی که با نام«رضا» در مسابقه شرکت کرد و در پاسخ به سوال گزارشگر تی وی پرشیا با لبخند گفت: «اول می شوم». خیلی ها او را جدی نگرفتند. اما «رضا شیرکانی» که اصالتا بوشهری اس، ترانه های محلی خطه خود را اجرا کرد و در خواندن کارهای فارسی هم موفق ظاهر شد. داوران از او کمترین ایراد را می گرفتند و او توانست به مرحله پایانی راه پیدا کند. او برای شب فینال، قطعه محلی «تش بگیری» (آتش بگیری) را آماده کرده بود. نوع خوانش و تسلط رضا باعث شد تا «خواننده لس آنجلسی عضو هیات داوری» و «وارطان آوانسیان» (از تهیه کننده های لس آنجلسی) به صورت ایستاده این خواننده را تشویق کنند. تمامی حضار هم او را این گونه تشویق کردند اما باز هم رامین زمانی همه چیز را معمولی قلمداد کرد! او طبق روال همیشه از جایگاه منتقد وارد شد و اعلام کرد که آثار و صدای رضا کاملا معمولی و مشابه دیگران است. در حالی که انتظار می رفت برای رضا هم کحلیپ بسازند و در کنسرت ها شرکتش دهند چنین اتفاقی نیفتاد.

او که در کارهایش نشانه های جالبی از تلفیق موسیقی بوشهر با موسیقی غربی را برزو می داد و کار آهنگسازی هم انجام می داد سرانجام به ایران بازگشت. رضا بدون توجه به تعریف و تمجیدهای مرعوب کننده لس آنجلسی ها، تدریس موسیقی و آهنگسازی را در زادگاهش دنبال کرد و شنیده می شود که مشغول ساخت یک آلبوم است. او هنوز و رسما به جمع خوانندگان مجاز کشور ملحق نشده است اما باید طی ماه های آینده منتظر شنیدن این خبر باشیم. جالب است بدانید که رضا شیرکانی در فیلم «پامرغی آمریکایی» که سال 87 در سیمای مرکز بوشهر تولید شد به ایفای نقش پرداخته بود. خواننده و آهنگساز آن فیلم هم خودش بود.

سجاد شادمند- به دنبال کسب مجوز

در دوره سوم این مسابقه خبری از استعدادهای چشمگیر نبود و چهره های خوب نهایتا سه نفر بودند. یکی از آنها که با نام «سجاد» در مسابقه شرکت کرد، اول شد. او جنجالی ترین چهره حال حاضر این مسابقه است، زیرا دست به افشاگری علیه این مسابقه زده. او بیانیه ای منتشر و اعلام کرد که تمامی وعده های این مسابقه برای نفر اول واهی بوده است و به هیچ کدام از آنها عمل نکرده اند. سجاد شادمند این روزها به دنبال اخذ مجوز است و همزمان روند تولید اولین آلبوم مجاز خود را هم دنبال می کند.


حسین شکری- وضعیت نامعلوم

دوره پنجم این مسابقه با رتبه نخست «حسین شکری» به پایان رسید. در این سری باز هم افت کمی و کیفی از همه جهات مشهود بود و تعداد شرکت کنندگان هم با کاهش چشمگیری رو به رو شد. حسین شکری هم از ایران در مسابقه شرکت کرد و آخرین خبر از او این است که به ایران بازگشته است، اما وضعیتیش هنوز مشخص نیست.


رحمان- کنسرت در جشنواره موسیقی

پس از اتفاقاتی که برای سجاد رخ داد، میزان محبوبیت این برنامه در بین مخاطبان عادی هم به شکل چشمگیری افت کرد. با این وجود مسوولان شبکه، دوره چهارم مسابقه را برگزار کردند. این بار «رحمان» موفق شد که رتبه نخست را تصاحب کند. شاید جالب باشد بدانید که او به ایران بازگشت و الان یک خواننده مجاز محسوب می شود. اولین کنسرت رسمی او هم چندی پیش در قالب جشنواره موسیقی فجر استان ها و در شهر گرگان روی صحنه رفت. 

او که همانند برندگان دو مرحله گذشته به وعده های پوچ «تی وی پرشیا» اهمیت نداده بود چندی پیش در گفت و گویی اعلام کرد: «من پیشنهاد ماندن و فعالیت در خارج از کشور را داشتم. ولی می خواهم در وطنم ایران به فعالیت هایم ادامه بدهم. سپاس ویژه ای دارم از مسوولان موسیقی وزارت ارشاد که این اجازه را به من دادند و از این بابت خوشحالم.»